اولویت‌بندی کلان‌شهرهای ایران بر اساس شاخص‌های حکمروایی خوب شهری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای انسانی و برنامه‌ریزی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه جغرافیای انسانی وبرنامه ریزی ،دانشکده جغرافیا،دانشگاه تهران،تهران،ایران

10.22098/gsd.2025.16500.1074

چکیده

شهرنشینی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیشروی جامعه، سیاستمداران و برنامه‌ریزان در قرن بیست و یکم است. مسئله اساسی در شهرها چگونگی استفاده از نقش مهم ذینفعان اصلی یک شهر یعنی شهروندان است که خوشبختانه الگوی حکمروایی شهری در پاسخ به این چالش موفق بوده است. هدف از مقاله، اولویت‌بندی 7 کلان‌شهر تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز، کرمانشاه و اهواز بر اساس شاخص‌های حکمروایی خوب شهری است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی است. از روش کتابخانه‌ای- اسنادی برای مطالعات نظری و بررسی موضوعی و روش پیمایشی برای جمع‌آوری داده‌های موردنیاز استفاده می‌شود. تـحقیق حاضر، با استفاده از تکمیل پرسشنامه توسط 30 نفر از کارشناسان متخصص، با روش نمونه‌گیری گلوله برفی صورت پذیرفت. نتایج مدل ویکور نشان می‌دهد شهر تهران با مقدار وزن 000/0 در اولویت اول قرار دارد و از نظر شاخص‌های حکمروایی خوب شهری در بین کلان‌شهرها در رتبه اول قرار دارد. شهر مشهد با مقدار وزن 115/0 در اولویت دوم، شهر اصفهان با مقدار وزن 328/0 در اولویت سوم، شهر تبریز با مقدار وزن 467/0 در اولویت چهارم، شهر شیراز با مقدار وزن 557/0 در اولویت پنجم، شهر کرمانشاه با مقدار وزن 609/0 در اولویت ششم و شهر اهواز با مقدار وزن 787/0 در اولویت هفتم قرار دارد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Prioritizing Iranian metropolises based on urban good governance indicators

نویسندگان [English]

  • Keramatollah Ziari 1
  • Mahia Rostami 2
1 Department of Human Geography and planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran
2 Department of Human Geography and Planning, Faculty of Geography,University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

 A B S T R A C T
Urbanization is one of the biggest challenges facing society, politicians, and planners in the 21st century. The fundamental issue in cities is how to utilize the important role of the main stakeholders of a city, namely citizens, which fortunately, the urban governance model has successfully responded to this challenge. The article aims to prioritize 7 metropolitan cities of Tehran, Mashhad, Isfahan, Tabriz, Shiraz, Kermanshah, and Ahvaz based on good urban governance indicators. This research is applied in terms of purpose and description, and the survey is conducted in terms of nature. The library-documentary method is used for theoretical studies and thematic research and the survey method is used to collect the required data. The present research was conducted using a questionnaire completed by 30 experts using a snowball sampling method. The results of the VIKOR model show that Tehran is the priority with a weight of 0.000 and ranks first among metropolitan cities in terms of good urban governance indicators. Mashhad City with a weight of 0.115 is in the second priority, Isfahan City with a weight of 0.328 is in the third priority, Tabriz City with a weight of 0.467 is in the fourth priority, Shiraz City with a weight of 0.557 is in the fifth priority, Kermanshah city with a weight of 0.609 is in sixth priority, and Ahvaz city with a weight of 0.787 is in seventh priority.
Extended Abstract
Introduction
Today, urban management plays an important role in the success of urban development programs and plans. Urban management in the country's metropolises is also currently facing numerous, complex, and multifaceted problems and issues, but with the top-down and centralized urban management model based on the paradigms of classical management and modern public management, it does not have the necessary efficiency to respond and solve them. Also, in the digital revolution, information technology, and social networks, public expectations of urban management have increased sharply, due to the lack of sufficient attention to the opinions and capabilities and the desire for the participation of people, experts, and private and public sectors in decision-making and implementation in the city management space, as well as the lack of sufficient attention to vulnerable segments of society such as marginalized groups, women, the disabled, etc., public dissatisfaction with the urban management complex has also increased. The fundamental issue in cities is how to utilize the important role of the main stakeholders of a city, namely citizens, which fortunately, the urban governance model has successfully responded to this challenge. Development studies and statistics from global organizations indicate that one of the most important factors in the growth and development of societies, along with economic growth and development, is “good governance”; as good governance has been called the foundation of development. Good urban governance is an ideal point that seems very difficult to achieve, and so far, few societies have come close to its standards. In general, this approach is created by the public and private sectors with the help of complex networks of mutual relationships and creates a kind of invisible bureaucracy that entails a broader concept of responsibility, accountability, and transparency. Urban governance seeks collective action through the mobilization of cooperation, consensus, participation, networks, mutual relations, social capital, empowerment, and accountability in the urban policy-making process. Given that the country's metropolises (Tehran, Mashhad, Isfahan, Tabriz, Shiraz, Kermanshah, and Ahvaz) are considered the most populous and important metropolises in the country, tthis research aimsto prioritize these metropolises based on good urban governance indicators.
 
Methodology
This research is applied in terms of purpose and descriptive and survey in nature. The library-documentary method is used for theoretical studies and thematic research and the survey method is used to collect the required data. To collect the research data, a number of these expert experts were used as a sample to achieve theoretical saturation. In the present study, a snowball sampling method was used by completing a questionnaire by 30 expert experts. Finally, according to the background and subject literature of the research, the factors listed in Table 1 were extracted as urban governance indicators for prioritizing the metropolises of Tehran, Mashhad, Isfahan, Tabriz, Shiraz, Ahvaz and Kermanshah. The data were analyzed with VIKOR and FAHP models.
 
Results and discussion
To prioritize the country's metropolises in terms of good urban governance, the VIKOR model has been used. Initially, the initial matrix of each of the indicators and cities has been calculated. According to the statistics obtained from the five existing indicators for each of the metropolises, the initial matrix has been formed. The findings show that Tehran city with a weight of 0.000 is the priority and is in the best condition among the metropolises in terms of good urban governance indicators. A Mashhad city with a weight of 0.115 is in the second priority, Isfahan city with a weight of 0.328 is in the third priority, Tabriz city with a weight of 0.467 is in the fourth priority, Shiraz city with a weight of 0.557 is in the fifth priority, Kermanshah city with a weight of 0.609 is in the sixth priority and Ahvaz city with a weight of 0.787 is in the last priority.
 
 
Conclusion
This research aimed to prioritize Iranian metropolises based on urban good governance indicators. The selection and identification of indicators and variables were carried out according to the background and literature of the research, and then the data analysis was carried out using the VIKOR model. Finally, the indicators for prioritizing urban good governance in metropolises were identified as: consensus-based, justice, effectiveness, and participatory accountability. The findings showed that Tehran city with a weight of 0.000 is the priority and ranks first among metropolises in terms of urban good governance indicators. A Mashhad City with a weight of 0.115 is in the second priority, Isfahan City with a weight of 0.328 is in the third priority, Tabriz City with a weight of 0.467 is in the fourth priority, Shiraz City with a weight of 0.557 is in the fifth priority, Kermanshah city with a weight of 0.609 is in the sixth priority, and Ahvaz city with a weight of 0.787 is in the seventh priority. The approach of good urban governance in the discussion of human societies in developing countries can be very helpful and can create remarkable changes in the discussion of factors such as organizational-institutional corruption, education and communication with the people, and empowerment of strategic policies through participation in these areas. So it is clear that in addition to internal changes in relationships, behaviour and external relations, how important is urban management in this perspective?
 
Funding
There is no funding support.
 
Authors’ Contribution
Authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All of the authors approved thecontent of the manuscript and agreed on all aspects of the work declaration of competing interest none.
 
Conflict of Interest
Authors declared no conflict of interest.
 
Acknowledgments
We are grateful to all the scientific consultants of this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Good governance
  • prioritization
  • Metropolis
  • Iran
  1. بالوی، مهدی؛ دشتی، حسن و میرقاسمی، جواد. (1401). بررسی گزاره‌های کلیدی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در تطبیق با الگوواره حکمروایی خوب محلی. ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 5(11)، 6120-6147.
  2. بی‌زبان، علیرضا و منصور یونجالی، بهنام. (1396). مطالعه تطبیقی رابطه منابع مالی دولت و کیفیت حکمروایی (تحلیل بین کشوری). جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 6(1)، 35-64.
  3. رفیعی‌اسکویی، امین؛ ولی زاده، رضا؛ بابایی اقدام، فریدون و پناهی، علی. (1402). تحلیل ساختاری چالش‌های اساسی حکمروایی شایسته شهری به روش حداقل مربعات جزئی (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز). فصلنامه علمی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 13(49)، 105-120.
  4. زیاری، کرامت اله، حسینی، علی و بهزادی راد، مسعود. (1401). تحلیل و شناسایی پیشران‌های کلیدی راهبرد توسعه شهر (CDS) در برنامه‌ریزی شهر، رویکرد آینده‌پژوهی به مقوله شهر. مجله شهر پایدار، 5(3)، 39-60.
  5. زیاری، کرامت اله؛ حاتمی نژاد، حسین؛ پوراحمد، احمد؛ زنگنه شهرکی، سعید و همقدم، نوشا. (1401). ارائه الگوی حکمروایی شهری هوشمند با رویکرد آینده‌پژوهی؛ موردمطالعه شهر رشت. نقش‌جهان - مطالعات نظری و فناوری‌های نوین معماری و شهرسازی، ۱۲ (۴)، ۲۲-۵۰.
  6. شالی، محمد و ایمانی، حبیبه. (1403). تحلیل ناهمگونی‌های فضایی در کلان‌شهر تبریز. جغرافیا و توسعه فضایی، 1(1)، 1-13.
  7. صمیمیان، مهدی؛ کرکه آبادی، زینب و کامیابی، سعید. (1403). نقش حکمروایی مطلوب شهری در توسعه کالبدی بافت‌های ناکارآمد میانی شهر سمنان. توسعه اجتماعی، 18(3)، 79-102.
  8. عاقریان, الهام, نباتی نژاد, مصطفی و ذاکری, علی. (1403). ارائه الگویی برای حکمروایی شهری مبتنی بر مشارکت شهروندان. پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی، 13(2)، 47-68.
  9. علیزاده، کتایون و روشنایی، حامد. (1396). نقش حکمروایی خوب در برندسازی شهری (مطالعه موردی: شاندیز). جغرافیا و توسعه فضای شهری، 4(1)، 115-137.
  10. علیزاده، هادی؛ نعمتی، مرتضی و رضایی جعفری، کامران. (1394). تحلیلی بر معیارهای حکمروایی خوب شهری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 6(24)، 105-128.
  11. قلندریان، ایمان و سلطانی سمانه. (1401). فرا مطالعه پژوهش‌های علمیِ حوزه حکمروایی شهری در ایران. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۲۱ (۶۹)، ۴۱-۵۳.
  12. کاظمیان، غلامرضا؛ براری، احسان، شریف‌زاده، فتاح و قربانی زاده، وجه الله. (1400). مدل متناسب حکمروایی خوب شهری برای کلان‌شهرهای کشور و تحلیل یکپارچه وضعیت فعلی (موردمطالعه: مشهد). فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 12(44)، 55-74.
  13. کمانرودی کجوری، موسی و صالحی، فرزانه. (1401). چهارچوب مفهومی و معیارهای حکمروایی بناهای مسکونی بلندمرتبه در ایران. مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 9(33)، 123-152.
  14. محمدی، ناصر؛ مجتبی زاده خانقاهی، حسین و توکلان، علی (1400). تحلیلی بر حکمروایی شهری مبتنی بر ارائه الگوی بهینه (مطالعه موردی شهر گرمدره). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۱ (۶۳)، ۳۶۱-۳۸۰.
  15. مرادی، مریم. (1401). ارزیابی حکمروایی خوب شهری– مطالعه موردی: شهر نیشابور. فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، ۷ (۲)، ۱۴۷-۱۶۱.
  16. ملکی، کیومرث و پورمحمدی، محمدرضا. (1403). شبکه تهدید و حلقه مخاطره شهری از منظر پدافند غیرعامل در ارزیابی زلزله مطالعه موردی: مناطق شهرداری کلان‌شهر تبریز. جغرافیا و توسعه فضایی، 1(2)، 15-34.
  17. موسوی، میرنجف؛ قادری، رضا؛ بایرام زاده، نیما و کامل نیا، رویا. (1403). بررسی تحقق‌پذیری حکمروایی خوب شهری با تأکید بر عدالت فضایی (نمونه موردی: مناطق 5 گانه-ارومیه). فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 15(57)، 1-16.
  18. نظم‌فر، حسین؛ سعدلونیا، حسین و طهماسبی، فرخ. (1399). جایگاه حکمروایی مطلوب شهری در اسناد قانونی فرادست و پایین‌دست توسعه ایران. مجلس و راهبرد، 27(104)، 265-289.
  19. همقدم، نوشا؛ زیاری، کرامت اله؛ حاتمی نژاد، حسین؛ پوراحمد، احمد و زنگنه شهرکی، سعید. (1402). ارائه پیشران‌های کلیدی آینده حکمروایی شهری هوشمند (مطالعه موردی: شهر رشت). مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 4(1)، 17-40.
  20. Agherian, E. Nabatinejad, M. & Zackery, A. (2024). Development of a Model for Urban Governance Based on Citizen Participation. Strategic Research on Social Problems13(2), 47-68. [In Persian]
  21. Alizadeh, K., & Roshanaie, H. (2017). The Role of Good Governance in Urban Branding: A Case Study of Shandiz. Geography and Urban Space Development4(1), 115-137. [In Persian]
  22. Balavi, M. Dashti, H. & Mir Ghasemi, J. (2023). Examining the key propositions of the Constitution of the Islamic Republic of Iran in compliance with the model of good local governance. Political Sociology of Iran5(11), 6120-6147. [In Persian]
  23. Bizaban, A. & Mansooryoonjali, B. (2017). A comparative study of the relationship between government financial resources and the quality of governance (cross-country analysis). Journal of Economic & Developmental Sociology6(1), 35-64. [In Persian]
  24. Ghalandarian, I. & Soltani, S. (2022). A meta-study of scientific research in the field of urban governance in Iran. Journal of Geography and Spatial Development, 21 (69), 41-53. [In Persian]
  25. Hamghadam, N., Ziāri, K., Hātaminejād, H., Pourahmad, A., & Zangāneh Shahraki, S. (2023). Presenting the Key Driving Forces for the Future of Smart City Governance (Case study: Rasht city). Geographical Studies of Coastal Areas Journal4(1), 17-40. [In Persian]
  26. Hillier, j. (2007). Stretching beyond the horizon: a multiplanar theory of spatial planning and governance. Ashgate publishing, ltd. in Seoul, habitat international, 30 (4), 1035-1046.
  27. Kamanroodi Kojouri, M., & Salehi, F. (2022). Conceptual Framework and Criteria of High-Rise Residential Buildings Governance in Iran. Urban Structure and Function Studies9(33), 123-152. [In Persian]
  28. kazemian, G., barari, E., Sharif Zadeh, F., & Ghorbanizadeh, V. (2021). Developing the appropriate good urban governance model for metropolises of Iran and the integrated analysis of current situation (Case study: Mashhad)., Research and urban planning, 12(44), 55-74. [In Persian]
  29. Maleki, K., & Pourmohammadi, M. (2024). Threat network and urban risk ring from the point of view of passive defense in earthquake assessment: the case study of Tabriz metropolitan areas. Journal of Geography and Spatial Development1(2), 15-34. [In Persian]
  30. Mohamadi N, Mojtabazadeh H, tavakolan A. (2021). An analysis of urban governance based on providing an optimal model (Case study of Garmadreh city). jgs21(63), 361-380. [In Persian]
  31. Moradi M. (2022). Evaluation of Good Urban Governance in Iran - Case Study: Neyshabur City. CIAUJ; 7 (2):147-161. [In Persian]
  32. Mousavi, M., ghaderi, R., Bayramzadeh, N., & Kamel Nia, R. (2024). Investigating the Feasibility of Good Urban Governance with Emphasis on Spatial Justice (Case Study: 5 Regions-Urmia)., Research and urban planning, 15(57), 1-16. [In Persian]
  33. NAZMFAR, HOSSEIN, Sadlounia, Hossein, & Tahmasebi, farokh. (2021). The Status of Good Urban Governance in the Upstream and Downstream Legal Documents of Iranian Development. MAJLIS & RAHBORD, 27(104), 265-289. [In Persian]
  34. Nemati, M., Alizadeh, H., R.Jafari, K., & Alizadeh, H. (2015). Analysis of Urban good Governance Indicators Using Group Fuzzy AHP. Journal of Urban - Regional Studies and Research6(24), 105-128. [In Persian]
  35. Omri, A., & Mabrouk, N. (2020). Good governance for sustainable development goals: Getting ahead of the pack or falling behind? Environmental Impact Assessment Review, 83,106388.
  36. Rafieioskoei, A., valizadeh, R., Babaei Aqdam, F., & Panahi, A. (2023). Structural analysis of the basic challenges of good urban governance by PLS method (Case study: Tabriz metropolis). Regional Planning13(49), 105-120. [In Persian]
  37. Samimian, M, KarkeAbadi, Z. & Kamyabi, S. (2024). The Role of Favorable Urban Governance in the Physical Development of Inefficient Middle Tissues of Semnan City. Quarterly Journal of Social Development (Previously Human Development), Social Development, 18(3), 79-102. [In Persian]
  38. Shali, M., & Imani, H. (2024). Analysis of spatial inequalities in Tabriz Metropolis. Journal of Geography and Spatial Development, 1(1), 1-13. [In Persian]
  39. Šurdonja, S., Giuffrè, T., & Deluka-Tibljaš, A. (2020). Smart mobility solutions – necessary precondition for a wellfunctioning smart city. Transportation Research Procedia, 45, pp. 604–611.
  40. Taşan-Kok, T., Atkinson, R., & Martins, M. L. R. (2020). Hybrid Contractual Landscapes of Governance: Generation of Fragmented Regimes of Public Accountability through Urban Regeneration. Environment and Planning C: Politics and Space, 1-21, In press.
  41. UNDP (1997)."Good Governance and Sustainable Human Development:A UNDP Policy Document New York.
  42. Yin, Y. Olsson, A. R. & Håkansson, M. (2016), The role of local governance and environmental policy integration in Swedish and Chinese eco-city development, Journal of Cleaner Production, V 134, Part A, 15 October 2016, 78–86.
  43. Ziari K, Hataminejad H, Pourahmad A, Zanganehshahraki S, & Hamghadam N (2023). Presentation the model of smart city governance with a future study approach; Case study: Rasht City. Naqshejahan; 12 (4):22-50. [In Persian]
  44. Ziari, K., Hosseini, A., & behzadirad, M. (2022). Analysis and identification of key drivers of city development strategy (CDS) in urban planning; a future research approach to the city category. Sustainable city, 5(3), 39-60. [In Persian]